ΑρχικήΨηφιακή ΒιβλιοθήκηΆρθραΆρθρα (Ελληνικά)Λαζαρίδου-"Από την Ψυχαναλυτική Τεχνική, στη λειτουργία μιας Ψυχιατρικής Κινητής Μονάδας, σε πλαίσια Κοινωνικής Ψυχιατρικής"

Λαζαρίδου-"Από την Ψυχαναλυτική Τεχνική, στη λειτουργία μιας Ψυχιατρικής Κινητής Μονάδας, σε πλαίσια Κοινωνικής Ψυχιατρικής"

"Από την Ψυχαναλυτική Τεχνική, στη λειτουργία μιας Ψυχιατρικής Κινητής Μονάδας, σε πλαίσια Κοινωνικής Ψυχιατρικής"

Μ. Λαζαρίδου

Ψυχίατρος

 

 Μια Κινητή Ψυχιατρική Μονάδα, στα πλαίσια της Κοινωνικής Ψυχιατρικής, αποτελεί, ειδικά για μικρούς και απομακρυσμένους νομούς, τον ακρογωνιαίο λίθο της παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Η κινητή μονάδα αναλαμβάνει την πρόληψη, την ενημέρωση του πληθυσμού, την έγκαιρη παρέμβαση και συχνά την παρέμβαση σε κρίση, την θεραπευτική αντιμετώπιση, την επαφή με την οικογένεια του αρρώστου, αλλά και τη γειτονιά. Η Κινητή Μονάδα είναι αυτή που εγγυάται τη σταθερότητα και τη συνέχεια στη φροντίδα. Προσπαθεί , αντιμετωπίζοντας τον ασθενή ως βιοψυχοκοινωνικό σύνολο, να αντιμετωπίσει κοινωνικά θέματα, ζητήματα επαγγελματικής αποκατάστασης, ή κάνει τις απαραίτητες ενέργειες ώστε ο ασθενής να λάβει την απαραίτητη ιατρική φροντίδα, όταν αυτό απαιτείται. Η Κινητή Μονάδα προσφέρει τις υπηρεσίες της, όσο πιο κοντά γίνεται, στον τόπο διαμονής των ασθενών. Κύριος στόχος της είναι η αντιμετώπιση ψυχιατρικών προβλημάτων μέσα στην κοινότητα, χωρίς να χρειαστεί ο ασθενής να αποκοπεί από τον κοινωνικό του περίγυρο. Απευθύνεται πρωτίστως σε ψυχωτικούς και βαριά διαταραγμένους ασθενείς.  Η σοβαρότητα της παθολογίας σ’ αυτές τις περιπτώσεις και η αδυναμία των ασθενών αυτών για κοινωνική και οικονομική άνοδο καθιστά κάθε άλλου είδους αντιμετώπιση, πλην αυτής στα πλαίσια της Δημόσιας Περίθαλψης ουτοπική. Όταν υπάρχουν αιτήματα και ειδικευμένοι θεραπευτές, αλλά και κατάλληλες συνθήκες  η Κινητή Μονάδα προσφέρει και άλλες υπηρεσίες, όπως ψυχοθεραπείες.

Η Κινητή Μονάδα  για να επιτελέσει το έργο της απαρτίζεται από μια ομάδα ανθρώπων διαφορετικών ειδικοτήτων. Λόγω των δυσκολιών και των ιδιαιτεροτήτων μιας Κινητής Μονάδας  συχνά η ομάδα περιλαμβάνει θεραπευτές διαφορετικού επιπέδου εμπειρίας και κατάρτισης, που θα συνεργαστούν μεταξύ τους για, συχνά, μικρό χρονικό διάστημα.

 

Το γεγονός ότι το έργο της Κινητής Μονάδας είναι πολύπλοκο, απαιτητικό, ασκείται υπό αντίξοες συνθήκες, αλλά και για να ασκηθεί απαιτείται η συνεργασία πολλών ανθρώπων, καθιστά απαραίτητη την ύπαρξη μιας κοινής θεωρίας αλλά και πρακτικής, τόσο για την παροχή υπηρεσιών, όσο και για τη συνοχή και τη λειτουργία της ομάδας καθεαυτής.

 

Η Ψυχαναλυτική Θεωρία και Τεχνική φαίνεται να απαντά μοναδικά στις περίπλοκες αυτές ανάγκες της Κινητής Μονάδας. Όχι μόνο γιατί "ιδεολογικά" ταιριάζει με τη φιλοσοφία της Κοινωνικής Ψυχιατρικής, αλλά γιατί παρέχει και ένα σαφές πλαίσιο, μέσα στο οποίο οι θεραπευτές μπορούν να διαχειριστούν κάτι πολύ πιο δύσκολο από την ψυχοπαθολογία: την συναισθηματική σχέση με τον άρρωστο, με την οικογένεια του αρρώστου και την κοινότητα, αλλά και τα δικά τους συναισθήματα απέναντι σ΄ όλα αυτά

 

Η Ψυχανάλυση Θεωρεί ότι ασυνείδητα κίνητρα, συναισθήματα, φαντασιώσεις κ.τ.λ βρίσκονται πίσω από τη συμπεριφορά μας. Η υγεία και η τρέλα βρίσκονται στα δύο άκρα ενός συνεχούς. Πολλοί παράγοντες: ψυχολογικοί, σωματικοί, περιβαλλοντικοί, κληρονομικοί, ιδιοσυγκρασιακοί, σχετίζονται με τη γένεση αλλά και το περιεχόμενο των συμπτωμάτων και άρα όλοι οι παράγοντες πρέπει να ληφθούν υπόψη στην θεραπευτική αντιμετώπιση.

 

Η Ψυχαναλυτική Πρακτική εξάλλου, ανεξάρτητα από τη μορφή που παίρνει: Κλασσική Ψυχανάλυση, Ψυχαναλυτική Ψυχοθεραπεία ή follow up χρόνιων ψυχωτικών ασθενών με "Ψυχαναλυτικό Πρίσμα" διέπετε από κανόνες, που όταν κατανοηθούν και εφαρμοσθούν, αποδεικνύονται πολύτιμοι στην καθημερινή επαφή των θεραπευτών της Κινητής Μονάδας με τους ασθενείς, τις οικογένειές τους αλλά και την κοινότητα.

Έτσι αντιμετωπίζοντας ασθενείς με Ψυχαναλυτικό Πρίσμα τους αντιμετωπίζουμε καταρχάς ως ισότιμους. Ως ανθρώπους με δικαίωμα σε μια καλή φροντίδα, που μαζί με τους θεραπευτές στοχεύουν στην όσο το δυνατόν μεγαλύτερη υπευθυνοποίησή τους και στην καλύτερη κοινωνική τους ένταξη.

Το πλαίσιο παρακολούθησης είναι όσο το δυνατό σταθερότερο. Σταθερές μέρες και ώρες κλιμακίων, σε σταθερό μέρος και σταθεροί θεραπευτές. Για τους σοβαρά πάσχοντες, όπως οι ψυχωτικοί, υπάρχουν πάντα δύο θεραπευτές αναφοράς, ώστε τυχόν απουσίες, να μην διαταράσσουν το πλαίσιο. Η αποχώρηση θεραπευτών ανακοινώνεται 6 μήνες πριν, "δουλεύεται" με τον άρρωστο και ο αντικαταστάτης θεραπευτής, "παρουσιάζεται" στον άρρωστο σε κοινά συνήθως ραντεβού με τον παλιό θεραπευτή. Όπου υπάρχει η δυνατότητα η οικογένεια συνεργάζεται με άλλο θεραπευτή, όπως και η κοινότητα. Η τήρηση του απορρήτου είναι εκ των ουκ άνευ. Αν και οι υπηρεσίες μας προσφέρονται εντελώς δωρεάν συχνά ασθενείς μας φέρνουν κάποια "δώρα": λάδι, μέλι, ελιές. Δεχόμαστε τα δώρα, κυρίως όταν αυτά τα φέρνουν ψυχωτικοί ασθενείς, και τα μοιραζόμαστε με την ομάδα. Τα όρια, οι ανάγκες και οι ρυθμοί κάθε αρρώστου δεν παραβιάζονται: αποφεύγουμε τη σωματική επαφή, δεν βιαζόμαστε κ.τ.λ.

 

Οι θεραπευτές καλούνται να αναπτύξουν σιγά- σιγά και με τη βοήθεια εποπτειών μερικές ικανότητες: πρώτον να ακούν τι λέει ο άρρωστος και να προσπαθούν να καταλάβουν, όχι μόνο το νόημα, αλλά κυρίως το συναίσθημα του αρρώστου, να νοιώσουν σαν να ήταν αυτοί στη θέση του. Στη συνέχεια, πράγμα ίσως πιο δύσκολο, να αντέχουν, τα πολλές φορές, κατακλυσμικά συναισθήματα του ασθενούς και να διατηρήσουν τη δική τους ψυχική ακεραιότητα. Καταλαβαίνοντας και αντέχοντας μπορούμε να απαντήσουμε εμπράκτως και αποφεύγοντας παρακινδυνευμένες ερμηνείες, με στόχο αφενός την παγίωση της θεραπευτικής σχέσης και αφετέρου την ανακούφιση του ασθενούς και την ισχυροποίησή του: έτσι σε έναν αγχωμένο ή αυτοκαταστροφικό ασθενή μπορεί να χρειαστεί να αυξήσουμε τις συναντήσεις, ή να χορηγήσουμε παραπάνω φάρμακο ή να τον απομακρύνουμε για λίγο από ένα πιεστικό περιβάλλον. Με άλλους ασθενείς που ανεξαρτητοποιούνται ή φοβούνται το "στίγμα" μπορεί να αραιώσουμε τις συναντήσεις μας και να αφήσουμε στους ίδιους την πρωτοβουλία ή να είμαστε πιο "διακριτικοί". Οι ψυχολογικοί και κοινωνικοί παράγοντες πίσω από κάθε κρίση διερευνώνται εξηγούνται στον άρρωστο και λαμβάνονται υπόψη στην αντιμετώπιση. Παράλληλα ο θεραπευτής πρέπει να βρίσκεται κάθε στιγμή σε επαφή με τα δικά του συναισθήματα και στο μέτρο που δεν έχει το υπόβαθρο να τα αναλύσει μόνος του, τα συζητά με την ομάδα και τον επόπτη, ώστε αφενός να προστατευθεί και αφετέρου να απενοχοποιηθεί (ειδικά αν νοιώθει φόβο ή επιθετικότητα προς τον άρρωστο) και να μπορέσει να τα χρησιμοποιήσει παραγωγικά μέσα στη θεραπευτική διαδικασία. Με τον τρόπο αυτό καλλιεργούμε τη θεραπευτική σχέση, λαμβάνουμε υπόψη μας την μεταβίβαση του αρρώστου και τη δική μας αντιμεταβίβαση μετατρέποντας τα από αστάθμητους παράγοντες σε βασικά εργαλεία της δουλείας μας. Η εμπειρία μας έχει δείξει ότι ο κύριος παράγοντας που κρατά και βελτιώνει έναν άρρωστο είναι η θεραπευτική σχέση. Μαθαίνοντας να αντιμετωπίζουμε ασθενείς και όχι ασθένειες καταλαβαίνουμε ότι: α) οι φαρμακολογικές θεραπείες είναι μέσο θεραπείας και όχι σκοπός. Η σχέση μας με τον άρρωστο θα καθορίσει όχι μόνο την συμμόρφωσή του προς τη φαρμακευτική αγωγή, αλλά και την ανταπόκρισή του σ’ αυτή. Το φάρμακο άλλωστε θα μπει στη σχέση μας με τον άρρωστο άλλοτε θετικά, αντιπροσωπεύοντας τον "καλό θεραπευτή" και άλλοτε αρνητικά, β) η επιτυχία της αντιμετώπισης σοβαρά πασχόντων ασθενών μέσα από ένα τέτοιο πρίσμα απαιτεί από πλευράς θεραπευτών αφοσίωση και πειθαρχεία, καθώς και ομαδικότητα, γ) η δημιουργία στενής σχέσης με τον άρρωστο ενέχει συχνά τον κίνδυνο για τον άπειρο θεραπευτή να νοιώσει παντοδύναμος ή σοβαρά απειλημένος ή να υπερβεί τα όρια της θεραπευτικής σχέσης. Οι κίνδυνοι αυτοί μόνο με την ομαδικότητα και την εποπτεία μπορούν να αποφευχθούν ή να αντιμετωπιστούν, δ) σε δομές όπως μια κινητή μονάδα, που έργο της είναι η συνέχεια στην φροντίδα χρόνιων και δύσκολων ασθενών, με προσωπικό που μοιραία θα αλλάζει συχνά είναι πολύ σημαντικό να καλλιεργείται η σχέση – μεταβίβαση των ασθενών με τον φορέα περισσότερο απ’ ότι με πρόσωπα: στη Φωκίδα οι περισσότεροι χρόνιοι ασθενείς γνωρίζουν ότι οι θεραπευτές τους θα αλλάξουν αλλά η Κινητή Μονάδα θα παραμείνει.

 Με το ίδιο πρίσμα, σεβόμενοι όμως ευλαβικά το απόρρητο αντιμετωπίζουμε τις οικογένειες και την κοινότητα. Στόχος μας είναι να τους έχουμε συμμάχους. Ακούμε με κατανόηση τους φόβους και τα ερωτήματά τους. Δεν παριστάνουμε τους παντοδύναμους παντογνώστες, ζητάμε συνεργασίες: κανείς δεν ξέρει καλύτερα κάποιον άνθρωπο από τους οικείους του και κανείς δεν έχει μεγαλύτερη ισχύ από τις αρχές μιας κοινωνίας. Προσεγγίζουμε την ασθένεια με γνώμονα ότι οι οικογένειες των βαρέως πασχόντων παρουσιάζουν επίσης διαταραχές, αλλά ακόμα και στις καταφανέστερες περιπτώσεις δεν αντιδικούμε ανοιχτά με τις οικογένειες των αρρώστων: οι άρρωστοι δεν μπορούν να αντέξουν τη σύγκρουση, ο σίγουρα χαμένος θα είναι η θεραπευτική σχέση. Και όταν η οικογένεια  εξουθενώνεται και ζητά τον εκούσιο εγκλεισμό του αρρώστου , μέσω της εισαγγελίας, εργαζόμαστε μαζί της γιατί στην ουσία πάσχει και η ίδια. Επεξεργαζόμαστε την αμφιθυμία της και τα αισθήματα ενοχής που γεννά η άσκηση βίας εκ μέρους των γονέων προς τον άρρωστο. Επίσης, επεξεργαζόμαστε το μελλοντικό μίσος του αρρώστου προς τα εκείνους, που θα εκδηλωθεί, όταν ο άρρωστος αρκετά γρήγορα εξέλθει από το νοσοκομείο. Στη θέση του ακούσιου εγκλεισμού αντιπροτείνουμε τη σύσφιξη της σχέσης αρρώστου – οικογένειας – θεραπευτή, ενισχύοντας την υπευθυνοποίηση και τον αυτοέλεγχο του αρρώστου στην διέγερσή του. Όπως είμαστε πάντα διαθέσιμοι για τον άρρωστο μας, έτσι είμαστε και για την οικογένειά του και την κοινότητα. Προσπαθούμε με το παράδειγμά μας και την ανάληψη της ευθύνης του περιστατικού, κυρίως στην κρίση να τους εκπαιδεύσουμε, να αλλάξουμε βαθιά ριζωμένες προκαταλήψεις και να τους πείσουμε ότι μπορούν να στηριχθούν σε μας σε μια τόσο δύσκολη προσπάθεια όπως είναι η αντιμετώπιση της ψύχωσης στο σπίτι, στην κοινότητα.

 

Κάτι τέλος πολύ σημαντικό, που η ψυχαναλυτική πρακτική έχει να προσφέρει στη λειτουργία μιας κινητής μονάδας, είναι η σημασία που δίνεται στη συνεχή εκπαίδευση αλλά και ενδοσκόπηση των θεραπευτών καθώς και ο θεσμός των συστηματικών εποπτειών ατομικών και ομαδικών. Οι θεραπευτές μας εκπαιδεύονται θεωρητικά (διάβασμα, εκπαιδευτικά, συνέδρια), όσοι έχουν ενδιαφέρον προτρέπονται να αρχίσουν ατομικές θεραπείες. Εργάζονται, με την παρακολούθηση εμπειρότερων θεραπευτών, από την πρώτη στιγμή με αρρώστους και έχουν συστηματική εποπτεία. Έτσι εξελίσσονται οι ίδιοι ως άτομα και ως θεραπευτές, μαθαίνουν από τα λάθη τους και η ομάδα αποκτά συνοχή αλλά και κοινή θεραπευτική γραμμή, ώστε να αντέχει την πολύ δύσκολη δουλειά με ψυχωτικούς κυρίως ασθενείς.

 

Η σύνδεση της Ψυχανάλυσης με την Κοινοτική Ψυχιατρική βρίσκει πρόσφορο έδαφος στη λειτουργία των Κινητών Μονάδων. Η σύνδεση αυτή προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα. Η Ψυχανάλυση από τη μια πλευρά προσφέρει στην Κοινοτική Ψυχιατρική το εργαλείο για μια συνολική – ανθρωποκεντρική απάντηση στο επί χρόνια ζητούμενο της αντιμετώπισης της μείζονος ψυχοπαθολογίας εκτός ασύλων. Η Κοινοτική Ψυχιατρική από την άλλη μπορεί να γίνει το όχημα της εισαγωγής της Ψυχαναλυτικής θεώρησης στη Δημόσια Περίθαλψη. Έτσι και περισσότεροι και κοινωνικοοικονομικά υστερούντες άνθρωποι θα μπορέσουν να ωφεληθούν από αυτή, αλλά και θα δοθούν κίνητρα ώστε επαγγελματίες ψυχικής υγείας να εξοικειωθούν με την Ψυχαναλυτική θεώρηση και να στηριχθούν να εγκαταλείψουν το μοντέλο, που τους θέλει ειδικούς, "υγιείς" και ανώτερους από τους εξαρτώμενους ασθενείς τους.

 

Πριν τελειώσω θα ήθελα να δώσω μερικά στοιχεί για την Κινητή Μονάδα, της οποίας τα τελευταία 3 χρόνια έχω την επιστημονική διεύθυνση. Πριν λίγο η Κινητή Μονάδα συμπλήρωσε 25 χρόνια λειτουργίας. Κάθε θεραπευτική πράξη, εργασία με την οικογένει ή αγωγή κοινότητας έγινε, όλο αυτό το διάστημα, κάτω από Ψυχαναλυτικό Πρίσμα.

Την ίδρυσε ο Π. Σακελλαρόπουλος και από την αρχή βασικός στόχος ήταν ο συνδυασμός της Ψυχανάλυσης με την Κοινοτική Ψυχιατρική.

Σήμερα λειτουργούν 8 κλιμάκια σε εβδομαδιαία ή 15μερη βάση, παρέχονται ψυχοθεραπείες στην Άμφισσα. Σε μόνιμη παρακολούθηση είναι περίπου 500 ασθενείς.       

Free business joomla templates

wherein the then 34-year-old Jean-Claude Biver announced in the midst of the quartz era that this was a brand dedicated to mechanical watches. The announcement shook attendees at the event, in any case, https://www.replicaswatches.online https://www.replicaswatches.vip this replica Rolex Daytona Diamond is the best watch out for racecar motorists, comes the light on the references of Buzz Aldrin and Neil Armstrong own Omega Speedmasters, https://www.qualitywatch.co skwatches.com but just try several chronographs and really feel and try the pushers. When operating the Lange 1815 Chronograph you will feel the smooth yet firm click.