Η προσφορά του Ινστιτούτου Ψυχικής υγείας Παιδιών και Ενηλίκων στη θεωρητική εμβάθυνση και τη μεθοδολογική επεξεργασία των ζητημάτων ψυχικής υγείας είναι βασικός σκοπός του θεσμού, πλάι και παράλληλα με την αμιγώς κλινική δουλειά, από την πρώτη ημέρα λειτουργίας του.

Με αδιάκοπη παρουσία και συμμετοχή σε όλα τα επιστημονικά συνέδρια στη χώρα και σε αρκετά στο εξωτερικό, με την ετήσια διοργάνωση ημερίδων, εξειδικευμένων σεμιναρίων και εργαστηρίων κατάρτισης, οι συνεργάτες του ΙΨΥΠΕ έχουν συμβάλλει με συνέπεια και αφοσίωση στην επιστημονική εξέλιξη του τομέα της ψυχικής υγείας στην Ελλάδα.

Αναπόσπαστο μέρος της κοινωνικής παρέμβασης του Ινστιτούτου είναι η πολύπλευρη αγωγή κοινότητας. Εμπνεόμενοι και καθοδηγούμενοι από τις αρχές της κοινωνικής ψυχιατρικής, οι συνεργάτες του Ινστιτούτου σε όλους τους Νομούς της Ελλάδας θεωρούν καθήκον τους και καθοριστικό παράγοντα για την επιτυχία της δουλειάς τους την κινητοποίηση των κοινωνικών δυνάμεων προς την κατανόηση της ιδιαιτερότητας της ψυχικής ασθένειας, την καταπολέμηση των κυρίαρχων αναπαραστάσεων για την ψυχική ασθένεια (τον στιγματισμό και κοινωνικό αποκλεισμό των ασθενών) και την ενεργή συμμετοχή των πολιτών στις δραστηριότητες της ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και κοινωνικής επανένταξης των ψυχικά ασθενών. Με τακτικές επισκέψεις και ομιλίες στους χώρους εκπαίδευσης και εργασίας της κοινότητας, με τη διαρκή παρακίνηση των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης για συμμετοχή σε προγράμματα παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας προσιτών σε όλους τους πολίτες, με τακτική αρθογραφία για τις ανάγκες της κοινότητας σε θέματα ψυχικής υγείας και με την έκδοση και διανομή ειδικών δελτίων ενημέρωσης του πληθυσμού για τη σημασία της πρόληψης και της έμπρακτης κοινωνικής αλληλεγγύης, οι συνεργάτες του ΙΨΥΠΕ έχουν συμβάλλει αποφασιστικά στη μακρά διαδρομή της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στη χώρα.

Στη φιλοσοφία και την πρακτική των συνεργατών του Ι.Ψ.Υ.Π.Ε., η θεωρητική επεξεργασία και έρευνα και η κοινωνική παρέμβαση ήταν και είναι αδιάρρηκτα δεμένες και εξίσου απαραίτητες για την ευαισθητοποίηση της κοινότητας σε θέματα ψυχικής υγείας ∙ αποτελούν προϋπόθεση και αναγκαιότητα για τη διασφάλιση της εξακολούθησης της φροντίδας των ατόμων με ψυχικά προβλήματα στους κόλπους ενός συνειδητοποιημένου και αλληλέγγυου κοινωνικού συνόλου.